Pechowa 13, czyli najczęstsze problemy z wentylacją

Przyczyną kłopotów z wentylacją pomimo zamontowanych nawiewników może być brak właściwego ciągu w kanałach wywiewnych. Brak ciągu często jest spowodowany niewłaściwą konstrukcją komina, zbyt niską jego wysokością lub brakiem ocieplenia. Dotyczy to zwłaszcza mieszkań znajdujących się na wyższych kondygnacjach.

Niewystarczająca wentylacja może również być konsekwencją zbyt małej ilości lub zbyt niskiej wydajności nawiewników, co z kolei może być związane z ich nieprawidłowym montażem. Prawidłową wentylację pomieszczeń może również utrudnić obecność uszczelek i brak odpowiednich szczelin lub kratek wentylacyjnych w drzwiach pomiędzy pomieszczeniami z nawiewnikami powietrza a pomieszczeniami z kratkami wywiewnymi. Co więcej, również zasłonięte lub zaklejone kratki wentylacyjne uniemożliwia prawidłową pracę nawiewników.

Przeczytaj, aby dowiedzieć się więcej: Po co nam wentylacja?

Najprostszą domową metodą na sprawdzenie, czy wentylacja działa prawidłowo, jest test kartki. Jak go wykonać? Do kratki wywiewnej przykładamy niezbyt sztywną kartkę papieru. Jeżeli kartka papieru „przyklei się” do kratki wywiewnej to znaczy, że ciąg jest prawidłowy. Natomiast jeżeli okaże się, że powietrze wydostające się z kratki wywiewnej wypchnie kartkę papieru – oznacza to, że mamy do czynienia ze zjawiskiem wstecznego ciągu.

W takiej sytuacji możemy podjąć próbę przywrócenia prawidłowego ciągu powietrza w mieszkaniu. Jak to zrobić? W pierwszej kolejności należy ogrzać powietrze wewnątrz, a następnie otworzyć okna we wszystkich pomieszczeniach poza łazienką na co najmniej kilka godzin. Gdy po wykonaniu testu kartki zaobserwujemy, że ciąg wraca do normy, należy odczekać, aż ciąg się ustabilizuje poprzez nagrzanie komina wentylacyjnego usuwanym przez kratkę wywiewną ciepłym powietrzem. Dopiero wtedy rozpoczynamy przymykanie okien. Jeżeli ciąg jest stabilny i taka sytuacja się utrzyma – udało się.

Jeżeli po całkowitym zamknięciu okien ciąg znów się odwróci, oznacza to, że mamy zbyt mało nawiewników lub ich wydajność jest zbyt niska. Zanim podejmiemy kolejne kroki, należy sprawdzić, czy nawiewniki powietrza pracują w pozycji otwartej.

Zima różni się od lata pod wieloma względami, ale niezależnie czy jest to sierpień, czy styczeń, potrzebujemy tyle samo powietrza, aby oddychać swobodnie. Co więcej, to właśnie w zimie spędzamy więcej czasu wewnątrz pomieszczeń, produkujemy więcej dwutlenku węgla, ogrzewamy pomieszczenia, spalając więcej gazu i innych paliw. Do tego dochodzi parowanie powierzchni tworzyw sztucznych. Słowem, w zimie produkujemy jeszcze więcej szkodliwych substancji, które bezwzględnie należy usunąć właśnie poprzez wentylację.

W dużym skrócie – wentylacja opiera się na cyrkulacji powietrza w pomieszczeniu. W ten sposób wymieniamy zużyte powietrze na świeże, regulujemy poziom wilgotności, pozbywamy się szkodliwych substancji i dostarczamy odpowiednią ilość tlenu do organizmu. Aby ta wymiana była możliwa, konieczny jest dopływ świeżego, a w zimie na ogół chłodnego, powietrza z zewnątrz.

Jak to zrobić? Nie możemy po prostu otworzyć okna? Możemy. Jednak wtedy nie mamy kontroli nad utratą ciepła i tracimy go najwięcej. Słowo klucz to w tym przypadku „kontrola”. Nawiewniki powietrza zapewniają stały dopływ świeżego powietrza w sposób kontrolowany. W praktyce oznacza to, że do pomieszczenia przedostaje się minimalna niezbędna ilość chłodnego powietrza i jest ono rozprowadzane w ergonomiczny, komfortowy dla człowieka sposób, a cały proces jest w pełni kontrolowany przez automatykę urządzenia. Nawiewniki pozwalają więc ograniczyć straty ciepła związane z wentylacją domu czy mieszkania.

Oczywiście na rynku są dostępne urządzenia wentylacyjne z odzyskiem ciepła, które ogrzewają chłodne powietrze z zewnątrz, zanim to trafi do pomieszczeń. Są to jednak urządzenia wielokrotnie droższe od nawiewników powietrza. Nawiewnik jest zatem najbardziej ekonomicznym rozwiązaniem w swojej klasie.

Optymalne warunki dla pracy nawiewnika powietrza to pozycja otwarta. Długotrwałe zamknięcie nawiewnika, mimo infiltracji, może prowadzić do zaburzeń w wentylacji grawitacyjnej. Zwłaszcza w zimie, kiedy z uwagi na różnicę temperatur wentylacja grawitacyjna jest wydajniejsza. W mieszkaniach wyposażonych w instalację gazową lub otwartą komorę spalania zamykanie urządzenia może być nawet niebezpieczne. Zaklejanie i zaślepianie nawiewników jest jednoznaczne z ich brakiem, czego konsekwencją będzie brak wentylacji.

Zdecydowanie nie. Wycięcie uszczelki, owszem, powoduje przedostawanie się do wnętrza pewnej ilości powietrza. Nie wiemy jednak jaka to ilość i czy będzie wystarczająca dla poprawnego działania wentylacji grawitacyjnej. Na ogół nie jest. Co więcej, nie posiadamy kontroli nad ilością powietrza, jaka przedostaje się do wnętrza, tak samo jak nad hałasem, wodą i zanieczyszczeniami. Nawiewniki okienne zapewniają nam tę kontrolę i ograniczają straty ciepła.

Przeczytaj także: Rzecz o smogu

W przypadku prostszych konstrukcji nawiewników, które nie posiadają izolacji termicznej, zdarzają się sytuacje, kiedy na powierzchni urządzenia może pojawić się para wodna. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, kiedy mamy do czynienia z wysoką wilgotnością względną w pomieszczeniu i niską temperaturą na zewnątrz. To zjawisko nie wpływa na skuteczność urządzenia, ale jest oznaką niesprawnej wentylacji. Dlaczego? Ponieważ w pomieszczeniu panuje zbyt duża wilgotność. W takim przypadku powinniśmy przede wszystkim otworzyć wszystkie nawiewniki i sprawdzić, czy ciąg jest prawidłowy. Nowoczesne nawiewniki powietrza są całkowicie odporne na kondensację pary wodnej. Takim rozwiązaniem jest m.in. nawiewnik powietrza Insolio.

Jeżeli mamy wątpliwości co do poprawności montażu nawiewnika, w pierwszej kolejności należy sprawdzić, jak wygląda szczelina. Szczelina powinna być wykonana zgodnie z zaleceniami producenta – musi mieć odpowiednią szerokość. Najczęstszym błędem jest nawiercanie pojedynczych otworów, zamiast wyfrezowania odpowiedniej szczeliny. W drugiej kolejności należy sprawdzić usytuowanie elementów nawiewnika względem szczeliny.

Jeżeli np. czerpnia powietrza zamontowana jest odwrotnie, możemy mieć pewność, że sterownik nie działa prawidłowo. Nieprawidłowy montaż może spowodować uszkodzenie urządzenia, zbyt małą wydajność, uszkodzenia automatyki, roszenie lub wystąpienie przeciągów i nadmiernych strat ciepła w okresie zimowym.

W zależności od przyczyny nieprawidłowego montażu możemy poprawić szczelinę lub usytuowanie nawiewnika. Jeżeli szczelina jest zbyt duża, możemy poszukać nawiewnika, który będzie pasował do większej szczeliny. Jeżeli zamiast szczeliny występują otwory – możemy zamienić je w szczeliny.

Filtry HEPA stosuje się tylko w przypadku wentylacji mechanicznej w przemysłowych systemach wentylacyjnych. Aby utrzymać odpowiedni przepływ powietrza, wymagają one bardzo dużej powierzchni filtra lub bardzo wysokiego ciśnienia, co wiąże się z zastosowaniem dużych jednostek.

Dla porównania, ludzkie płuca są w stanie wytworzyć ciśnienie na poziomie ponad 2000 Pa. Nawet przy takim ciśnieniu mamy problemy z oddychaniem przez maski antysmogowe wyposażone w filtry HEPA. Tymczasem parametry nawiewników podaje się dla ciśnienia 10 Pa.

W podstawowej koncepcji wentylacji wymuszamy ruch powietrza z tzw. pomieszczeń „czystych” (sypialnia, kuchnia, komunikacja) do pomieszczeń „brudnych”, czyli do łazienki i toalety. W tym układzie, niezależnie od rodzaju wentylacji, ruch powietrza zawsze przebiega od pokojów, kuchni i korytarzy przez szczelinę w drzwiach do łazienki lub toalety i tam ulatuje ono przez kratki wywiewne. Nie ma potrzeby zatem, by dostarczać do łazienki powietrze poprzez nawiewniki.